Όταν ήμουν μικρή, αποστρεφόμουν τα παιδικά πάρτι για ένα λόγο, επειδή όλοι μου έφερναν για δώρο κούκλες Barbie, το μοναδικό παιχνίδι που σιχαινόμουν. Έτρεφα μία ελπίδα πως κάποιος θα μου αγοράσει ένα βιβλίο που ήταν ο κόσμος μου ως παιδί, ένα αυτοκίνητο, ένα επιτραπέζιο, ένα λούτρινο κουκλάκι. Όχι, στη γυναικεία μου φύση για την κοινωνική πεποίθηση ταίριαζε μονάχα η Barbie (ποτέ μου δεν κατάλαβα με ποιο σκεπτικό τα αυτοκίνητα θεωρούνται αμιγώς ανδρικά παιχνίδια). Ώσπου αναγκαζόμουν να δηλώνω σε φίλους και συγγενείς πως θέλω βιβλία και παιχνίδια άλλου τύπου. Δεν ήθελα ποτέ μου να ασχοληθώ με μία ψεύτικη κούκλα και να αναλάβω το ντύσιμο ή το πλύσιμό της. Από ευγένεια κουνούσα το κεφάλι και την άφηνα ανέγγιχτη μέσα στο κουτί.
Η Barbie μύησε τις γυναίκες από μωρά κιόλας στο πρότυπο της γυναίκας που είναι αποδεκτό από την κοινωνία. Η ιεροτελεστία του βαψίματος και του πλυσίματος δεν ήταν μία δραστηριότητα για να περνάει η ώρα. Υποσυνείδητα, μάθαινες πως πρέπει να είσαι μία «Barbie», πως αυτό που μετράει για εσένα είναι το πόσο κόκκινο έχουν τα χείλη σου και αν τα μαλλιά σου είναι βαμμένα. Μάθαινες από μωρό πως αξία για τη γυναίκα είναι μονάχα η εμφάνιση. Σου αγόραζαν Barbie και όχι βιβλία ή επιτραπέζια για να σε μυήσουν στην κυρίαρχη κοινωνική πεποίθηση, η γυναίκα αξίζει μόνο αν είναι βαμμένη, όμορφη, βαμμένη ξανθιά και λεπτή. Η εμφάνιση θα κάνει τα αρσενικά να τρέμουν, τους άλλους να σε ζηλεύουν, τις γυναίκες να σε θαυμάζουν. Με την εμφάνιση θα τραβάς τους καλύτερους και θα μπορείς όλους να τους έχεις του χεριού σου.
Η ξανθιά αυτή κούκλα ήταν η αρχή, διότι το μικρό κορίτσι πρέπει με κάποιο παιδικό τρόπο να ξεκινήσει να μυείται στην αλήθεια που αφορά το φύλο της, ότι κυρίαρχη σημασία έχει να είναι όμορφη. Όσες γνώσεις και αν αποκτήσει, όσες αρετές και αν έχει, όσα πτυχία ή δεξιότητες και αν κατακτήσει, στο χρηματιστήριο της κοινωνίας θα είναι μία μέτρια γυναίκα αν δεν υπακούει στα συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς.
Η πεποίθηση πως η ομορφιά είναι η μοναδική αξία της γυναίκας, φέρει τα πρώτα ψήγματα ακόμα και μετά από τις πιο αθώες κινήσεις. Γιατί οι ζήλιες, οι αντιζηλίες, η περιφρόνηση του εσωτερικού κόσμου, οι εγκληματικές ενέργειες με σκοπό να τραυματιστεί ανεπανόρθωτα η ομορφιά, οι διατροφικές διαταραχές, οι νευρικές ανορεξίες ξεκινάνε σταδιακά και φανερώνονται σε όλο τους το μέγεθος στο τέλος. Δεν εμφανίζονται στην εφηβεία από το πουθενά, απορρέουν από κοινωνικές πεποιθήσεις που εμφυτεύθηκαν με τη γέννηση κιόλας στα μυαλά των βρεφών και τα πρώτα τους σπέρματα δόθηκαν στην ανατροφή των μικρών θηλυκών.
Για να μην παρεξηγηθώ, προσωπικά θαυμάζω την ομορφιά, τη θεωρώ ένα χάρισμα. Έχω χαζέψει ώρες ατελείωτες την ομορφιά παλαιότερων σταρ όπως η Βίβιαν Λι και η Τζιν Τίρνεϋ, ενώ η αναπνοή μου κόβεται με τις σύγχρονες ομορφιές όπως η Monica Belucci και η Charlize Theron. Χαίρομαι όταν κάποιος μου πει πως είμαι όμορφη και το ωραίο και εγώ η ίδια θα το προσέξω. Όμως το να εμφυτεύεις μέσα στο μυαλό της γυναικείας ύπαρξης, πως η ομορφιά είναι το μοναδικό χάρισμα που πρέπει να καλλιεργεί και να στηρίζεις την αξία σε κάτι πρόσκαιρο και όχι στην ασύγκριτη ομορφιά του εσωτερικού κόσμου, αυτό είναι πρόβλημα. Μία ζωή ολόκληρη η Barbie και στη συνέχεια τα περιοδικά life style, μας έμαθαν να αντιμετωπίζουμε τις γυναίκες ως ένα κομμάτι σάρκα, ως κάτι που αξίζει μονάχα αν πληροί συγκεκριμένα κριτήρια.
Δεν έπαιξα ποτέ στη ζωή μου με Barbie και αυτό τελικά μου αρέσει. Η μαγεία της ποίησης, τα παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ο Ευγένιος Τριβιζάς, οι εγκυκλοπαίδειες των εκδόσεων Στρατίκη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, πρόσφεραν πολλά περισσότερα στην παιδική μου ηλικία με γνώσεις που είναι μέσα μου μέχρι σήμερα, στα 28 μου χρόνια…
Μαρία Σκαμπαρδώνη