Όσο και αν διακρίνω τον εγωκεντρισμό του παιδιού μου στην πορεία της ζωής του, μου είναι δύσκολο να καταλάβω ότι ο εγωκεντρισμός ενός παιδιού ουσιαστικά ξεκινάει από τον πρώτο μήνα ύπαρξης του και ίσως αν το αναλύσουμε περισσότερο να διαπιστώσουμε ότι το ίδιο το παιδί από όταν βρίσκεται ακόμα στην μήτρα της μητέρας του, ξεκινάει να έρχεται αντιμέτωπο με ένα σορό απροσδιόριστα πρωτόγνωρα συναισθήματα για εκείνο, τα οποία φυσικά ξαναρχίζουν την ίδια διαδρομή για το άγνωστο, όταν πλέον βρίσκεται στα χέρια της μητέρας του. Εκεί λοιπόν αφού έχει «αποκοπεί» από τα γνώριμα συναισθήματα που του δημιουργούνται μέσα σε αυτούς τους εννέα μήνες, υποσυνείδητα καλείται να ανακαλύψει έναν καινούριο συναισθηματικό κόσμο μακριά από την κοιλιά μου πλέον. Όλες οι πρωταρχικές αισθήσεις του, θα περιοριστούν αποκλειστικά και μόνο στη μυρωδιά μου, της μανούλας του δηλαδή και αυτή θα είναι η αρχή για να δημιουργηθεί υποσυνείδητα και πάλι μια καινούρια συναισθηματική διαδρομή, η οποία θα χαραχτεί με στοργή και ασφάλεια όταν πια το μωρό αρχίζει να θηλάζει στα χέρια μου.
Το μικρό μου «τερατάκι» λοιπόν, με έχει συνδέσει πλέον αποκλειστικά και μόνο με την τροφή και γνωρίζει ότι με έχει απόλυτη ανάγκη για την επιβίωση του. Επιζητά λοιπόν από τις πρώτες ώρες της ύπαρξής του, την απόλυτη προσοχή μου, πρώτα από εμένα που είμαι η μαμά του.
Αυτά ίσως είναι τα πρώτα δείγματα εγωκεντρισμού στη ζωή ενός ανθρώπου. Όμως γιατί στην πορεία του παιδιού μου, αντί αυτό το συναίσθημα να καταλαγιάζει και να ισορροπείται, γίνεται ακόμα πιο έντονο; Η λογική λέει πως όλα τα παιδιά μεγαλώνοντας, εφόσον αρχίζουν πλέον να έχουν μεγαλύτερη αντίληψη, θα έπρεπε να απομακρύνονται από τον εγωκεντρισμό τους. Φυσικά αυτό δεν ισχύει μιας και το παιδί όταν ξεκινάει να αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερα ερεθίσματα γύρω του, επιζητεί περισσότερη προσοχή και αυτό συμβαίνει γιατί πλέον ξεκινάει μία ανταλλαγή συναισθημάτων που δεν είναι πια μονόπλευρη. Ένα παιδί ξεκινάει να γίνεται μέλος μιας μικρής κοινωνικής ομάδας, που στην πορεία αυτή μεγαλώνει όλο και περισσότερο. Αρχικά αυτή η κοινωνική μικρή ομάδα είναι η οικογένειά του, επιζητώντας όλο και περισσότερη προσοχή από τα άτομα που του είναι οικεία μέσα στην καθημερινότητά του (τη μαμά, το μπαμπά, τον παππού, τη γιαγιά κλπ), όσο μεγαλώνει ο περίγυρος του και ξεκινάει η συναναστροφή με κοινωνικές ομάδες εκτός οικογενείας, όπως το σχολείο για παράδειγμα, το παιδί αυτόματα μπαίνει άθελά του, σε μια υποσυνείδητη σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδιά στις δραστηριότητες του σχολείου ή στα μαθήματα, με αποτέλεσμα συνεχώς να αναζητά την αποδοχή και την επιβράβευση.
Η διαδικασία αυτή, διαφέρει από τον εγωκεντρισμό που είχε ως βρέφος, καθώς πλέον αυτός ο εγωκεντρισμός δεν εστιάζει αποκλειστικά και μόνο επάνω του σαν να είναι το επίκεντρο του κόσμου, γιατί είναι σε θέση πια να επικοινωνεί με τους γύρω του και έχουν συναισθηματικές «απαιτήσεις» και εκείνοι από τη δική του προσοχή.
Ουσιαστικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η βάση της εγωκεντρικότητας μπορεί να στηριχτεί σε μια συνεχή επιβεβαίωση και αποδοχή από τους άλλους από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Δεν υπάρχουν όμως χρυσοί κανόνες στην διαχείριση του εγωκεντρισμού του παιδιού σου και αυτό γιατί παιδί από παιδί διαφέρει. Οι μελέτες δείχνουν όμως ότι υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία οδηγούν σε ένα συμπέρασμα – λύση για το γονιό. Αυτό που ίσως μπορείς να βασιστείς με περισσότερη βεβαιότητα είναι στο να κατανοήσεις ότι έχεις να κάνεις με μία διαδρομή που είναι στα δικά σου χέρια και εσύ μπορείς να θέσεις τους δικούς σου «χρυσούς κανόνες» για να μπορέσεις να οριοθετήσεις αυτόν τον εγωκεντρισμό εξαρχής αν και εφόσον τον ανακαλύψεις.
Για να ανακαλύψεις κάτι θα πρέπει πρώτα να είσαι σε θέση να διακρίνεις μικρές λεπτομέρειες, αρχικά στη συμπεριφορά του βρέφους και στην πορεία να είσαι εκεί, για να συνεχίζεις αυτή τη διαδρομή κρατώντας το σφιχτά από το χέρι. Η τόση ανάλυση ίσως να μη σου δίνει όλες τις σωστές απαντήσεις. Σίγουρα όμως σου δίνει μια σωστή βάση, για να μπορείς να βαδίζεις αυτή τη διαδρομή λίγο πιο υποψιασμένος και με περισσότερη κατανόηση. Ο εγωκεντρισμός είναι άλλωστε ένα στάδιο που απλά ξεκινάει από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας και μας συντροφεύει για πολλά χρόνια. Η διαχείρισή του, έχει να κάνει καθαρά με το επίπεδο αντίληψης τόσο του γονιού όσο και του παιδιού μεγαλώνοντας.
Οι μελέτες λοιπόν αναφέρουν, ότι το παιδί αρχίζει να δείχνει εντονότερα τον ναρκισσισμό του, σε ηλικία από 2 έως 6 ετών. Στο στάδιο λοιπόν αυτό, το οποίο ουσιαστικά ταυτίζεται με την έναρξη της ομιλίας του και που ονομάζεται προ-λογική νόηση, εκείνο νιώθει ότι μπορεί ευκολότερα πλέον να γίνει το κέντρο του κόσμου «Τώρα έχω φωνή και είμαι εδώ για να με ακούσετε όλοι!».
- Κατανόηση
Το πιο βασικό από όλα και η λέξη κλειδί στους προβληματισμούς, είναι η κατανόηση. Είναι σημαντικό να αντιληφθείς και να κατανοήσεις εξαρχής, ότι τα υγιή παιδιά προέρχονται από μια ψυχραιμία και στρατηγική που ακολουθούν οι γονείς απέναντι σε όλο αυτό τον εγωκεντρισμό που αποπνέουν, με σωστή διαχείριση στο να οριοθετούν τα «ναι» και τα «όχι» τους μέσα στην καθημερινότητα τους. Δεν θα πρέπει να είσαι επικριτικός και τελειομανής με το παιδί σου, γιατί αυτό το προδιαθέτει στο να «τρέφει» όλο και περισσότερο το «εγώ» του μέσα από συγκρίσεις με άλλα παιδιά.
- Επιβράβευση
Ένα καλό σημείο αναφοράς, είναι να βασιστείς στην επιβράβευση, καθώς είναι πολύ λογικό όταν το παιδί θέλει να τραβήξει την προσοχή να φέρει τα πάνω – κάτω για να καταφέρει στο τέλος αυτό που θέλει.
Όταν λοιπόν καταφέρεις να του περάσεις το μήνυμα, ότι με την υπομονή του ή με την υπακοή του σε αυτά που προσπαθείς να του μεταφέρεις μέσα από συζήτηση, έχετε ένα συνολικό αποτέλεσμα που ικανοποιεί όλους, τότε μπορείς να το επιβραβεύσεις για αυτό. Η επιβράβευση, είναι ένα βασικό κομμάτι μέσα στην καθημερινότητα για το παιδί, γιατί ουσιαστικά είναι μια ευχάριστη διαδικασία που αν το καλοσκεφτούμε σε ένα βαθμό «τρέφει και το εγώ μας» αλλά με πολύ διπλωματικό τρόπο. Αν καταφέρεις να εντάξεις την επιβράβευση και στο πιο απλό που μπορεί να αντιληφθείς στην εγωκεντρική συμπεριφορά του παιδιού σου, έχει ήδη ξεκινήσει μια διαδρομή που θα σου φέρει λύσεις στο να αρχίσεις να την ισορροπείς.
- Έλα στη θέση μου!
Είναι βασικό μέσα από συζήτηση να προσπαθήσεις να βάλεις το παιδί σε μια κατάσταση, στην οποία να μπορεί είτε εγκεφαλικά είτε πρακτικά να μπει στη θέση τη δική σου ή του άλλου. Είναι δύσκολο τα παιδιά πολλές φορές να κατανοήσουν με μια απλή κουβέντα το μήνυμα που θέλεις να τους περάσεις τη συγκεκριμένη στιγμή, που εκείνο απλά θέλει να περάσει το δικό του. Ένα παιχνίδι – θέατρο εκείνη την ώρα ή λίγο αργότερα με μια αναπαράσταση που μπορεί να αντιστρέψετε τους ρόλους, μπορούν να οδηγήσουν το παιδί στο να κατανοήσει περισσότερο τη συμπεριφορά του, αλλά κυρίως το πώς νιώθει ο άλλος απέναντι του.
- Μιλήστε του ξανά & ξανά!
Το παν είναι να έχεις υπομονή στο να συζητάς όσες φορές χρειαστεί μαζί του για τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι πράξεις του μέσα από δικά του παραδείγματα ή κάποιου φίλου του. Να αναλύεται κυρίως το αποτέλεσμα των πράξεων του για να αγγίξετε το συναισθηματικό κομμάτι.
- Τα Παιχνίδια
Όλος ο κόσμος του δηλαδή. Ιδανικό να γίνει αναπαράσταση μιας συγκεκριμένης κατάστασης μέσα από τα παιχνίδια του, δίνοντας τους αντίστοιχους ρόλους σε αυτά. Με αυτό τον τρόπο, θα εστιάσει το ενδιαφέρον του στην αγαπημένη του διαδικασία που είναι το παιχνίδι παρουσιάζοντας του μια ιστορία. Εκεί μπορείτε ξεκάθαρα να αναδείξετε όλα τα συναισθήματα, μέσα από μια αρνητική κατάσταση που δημιουργήθηκε.
Πηγές Μελέτης:
Η τέχνη να είσαι γονιός (Μυρτώ Γεωργίου – Νίλσεν / Εκδόσεις Καστανιώτη)
Της Βούλας Γκεμίση
